Ταυτότητα

Στo Tμήμα Κοινωνικής Ανθρωπολογίας και Ιστορίας του Πανεπιστημίου Αιγαίου υπηρετούμε μια αντίληψη που εστιάζεται στη μελέτη των κοινωνικών, ιστορικών και πολιτισμικών όψεων της ανθρώπινης δράσης. Σε μια εποχή κατά την οποία υπάρχει στροφή στη μερική και ακαδημαϊκά αποσπασματική γνώση, το Τμήμα μας εξακολουθεί να υποστηρίζει πολύπλευρες και διεπιστημονικές προσεγγίσεις καθώς πιστεύουμε ότι μόνο οι προσεγγίσεις αυτές υπηρετούν την καλύτερη κατανόηση των κοινωνικών και πολιτισμικών φαινομένων. Μέσα σε αυτό το πλαίσιο οργανώνονται οι διδακτικές, εκπαιδευτικές και ερευνητικές δραστηριότητες του Τμήματος, τόσο σε προπτυχιακό όσο και μεταπτυχιακό επίπεδο. Η διδασκαλία επικεντρώνεται στην παροχή ολοκληρωμένων σπουδών στους τομείς της Κοινωνικής Ανθρωπολογίας και της Ιστορίας. Στο Τμήμα υπάρχει συστηματικό ενδιαφέρον για την καλλιέργεια του διαλόγου ανάμεσα στα δύο αυτά γνωστικά αντικείμενα και την προσέγγιση συγκεκριμένων θεμάτων, όπως η οικογένεια, το φύλο και οι συγγενικές σχέσεις, η μετανάστευση, οι μειονότητες και οι εθνοτικές ταυτότητες, κ.ά. τόσο από ανθρωπολογική όσο και από ιστορική σκοπιά. Στο Τμήμα πιστεύουμε ότι η πολύπλευρη και σφαιρική προσέγγιση σύγχρονων κοινωνικών και πολιτισμικών φαινομένων προϋποθέτει την κατανόησή τους ως ιστορικών φαινομένων, συνεπώς αναγνωρίζει την ιστορική τους διάσταση. Η διερεύνηση και κατανόηση της αλληλεπίδρασης παρόντος και παρελθόντος και των ποικίλων χρήσεων του παρελθόντος στο παρόν αποτελούν βασική πλευρά της ερευνητικής και εκπαιδευτικής φυσιογνωμίας του Τμήματος, ήδη από την εποχή της ίδρυσής του, και έχει αποδώσει μέχρι σήμερα πολλούς καρπούς. Η φυσιογνωμία αυτή αντανακλάται στη δομή του προπτυχιακού και μεταπτυχιακού προγράμματος, στη θεματολογία διδακτορικών διατριβών αλλά και στα τέσσερα συνέδρια που έχει οργανώσει το Τμήμα στη βάση αυτού του διαλόγου.

Το Τμήμα ιδρύθηκε ταυτόχρονα με το Πανεπιστήμιο Αιγαίου το 1984 (ΠΔ 83/1984-ΦΕΚ 31, τ. Α΄) με την αρχική ονομασία Τμήμα Ιστορίας και Kοινωνικής Ανθρωπολογίας και υποδέχτηκε φοιτητές σε έναν διετή κύκλο προετοιμασίας υποψήφιων διδακτόρων το 1987, ενώ το τετραετές προπτυχιακό πρόγραμμα σπουδών του λειτουργεί από το 1988. Το 1989 με το ΠΔ 376/1989 (ΦΕΚ 166 τ. Α΄) το Τμήμα μετονομάστηκε σε Τμήμα Κοινωνικής Ανθρωπολογίας. Η σημερινή ονομασία Τμήμα Κοινωνικής Ανθρωπολογίας και Ιστορίας οριστικοποιήθηκε το 2002 (Ν. 3027, άρθρο 3.1.δ-ΦΕΚ 152, τ. Α΄). Το Τμήμα συναπαρτίζει μαζί με το Τμήμα Γεωγραφίας, το Τμήμα Κοινωνιολογίας και το Tμήμα Πολιτισμικής Tεχνολογίας και Eπικοινωνίας τη Σχολή Κοινωνικών Επιστημών του Πανεπιστημίου Αιγαίου και είναι ένα από τα συνολικά έξι Τμήματα του Πανεπιστημίου Αιγαίου που έχουν έδρα τους τη Μυτιλήνη.

Η ανάπτυξη του Τμήματος σε προσωπικό, φοιτητές και υλικοτεχνική υποδομή είναι εντυπωσιακή. Την πρώτη χρονιά λειτουργίας του 1987-88, παρακολούθησαν μαθήματα είκοσι (20) μεταπτυχιακοί φοιτητές. Την επόμενη χρονιά, το Τμήμα δέχθηκε τους πρώτους πενήντα (50) προπτυχιακούς του φοιτητές. Σήμερα οι προπτυχιακοί φοιτητές του Τμήματος ανέρχονται σε τετρακόσιους πενήντα (450) και οι εγγεγραμμένοι υποψήφιοι διδάκτορες σε τριάντα (30). Οι πρώτοι προπτυχιακοί φοιτητές της Κοινωνικής Ανθρωπολογίας αποφοίτησαν το 1992. Στο Τμήμα λειτουργούν τρία θεσμοθετημένα εργαστήρια τα οποία υποστηρίζουν ενεργά τις διδακτικές και ερευνητικές δραστηριότητες του Τμήματος τόσο σε προπτυχιακό όσο και σε μεταπτυχιακό επίπεδο. Πρόκειται για το Εργαστήριο Εθνογραφίας, το Εργαστήριο Ιστορίας και το Εργαστήριο Οικογένειας και Συγγένειας. Στο Τμήμα λειτουργεί επίσης από το 1992 εργαστήριο ηλεκτρονικών υπολογιστών με 17 θέσεις εργασίας για τις ανάγκες των προπτυχιακών και μεταπτυχιακών φοιτητών.

 Ο μεταπτυχιακός κύκλος του Τμήματος υπήρξε ένας από τους πρώτους στην Ελλάδα και ο μόνος στον κλάδο της Κοινωνικής Ανθρωπολογίας. Ο διετής κύκλος προετοιμασίας υποψήφιων διδακτόρων συγκέντρωσε μεγάλο ενδιαφέρον από την πλευρά των φοιτητών και λειτούργησε με επιτυχία έως το 2000. Το 2001/2 ο κύκλος αυτός αντικαταστάθηκε από το διετές πρόγραμμα «Κοινωνική και Ιστορική Ανθρωπολογία», ενώ το 2003/4 λειτούργησε, χάρη στη χρηματοδότηση των ΕΠΕΑΕΚ, ένα δεύτερο μονοετές πρόγραμμα μεταπτυχιακών σπουδών με τον τίτλο «Γυναίκες και Φύλα: Aνθρωπολογικές και Ιστορικές Προσεγγίσεις», το οποίο και αποτέλεσε το πρώτο πρόγραμμα μεταπτυχιακής ειδίκευσης στις σπουδές φύλου στην Ελλάδα. Από το 2007 και εξής, μετά το πέρας της αρχικής χρηματοδότησής του από τα ΕΠΕΑΕΚ, το πρόγραμμα αυτό λειτουργεί ενταγμένο πλήρως στις δραστηριότητες του Τμήματος. Από το 2014-15 το πρόγραμμα μετονομάστηκε σε «Φύλο, Πολιτισμός και Κοινωνία». Επιπλέον, από το 2015-16 λειτουργεί ένα τρίτο μονοετές πρόγραμμα μεταπτυχιακών σπουδών με τον τίτλο «Κρίση και ιστορική αλλαγή». Στο καθένα από τα τρία μεταπτυχιακά προγράμματα γίνονται δεκτοί 15 φοιτητές/-τριες μετά από εξέταση του φακέλλου υποψηφιότητας, γραπτές εξετάσεις στην αγγλική γλώσσα και προφορική συνέντευξη. Το Τμήμα δέχεται επίσης υποψήφιους διδάκτορες μετά από σχετική διαδικασία που ορίζει ο Κανονισμός Μεταπτυχιακών Σπουδών του Τμήματος.